De geest is uit de fles; Nederland is mentaal uitgeput en corona-moe - ook de regering onderkent het. Voorzichtige verlichting van de ban moet de bevolking weer wat mentale ademruimte geven om vol te houden tot de meeste groepen geënt zijn. Of het voldoende is, is maar zeer de vraag; gisteravond kwamen de berichten binnen van ontruimingen van de parken in de grote steden, omdat het te druk was. Horecaondernemers zien het met lede ogen aan, want dit waren natuurlijk prachtige terras-dagen geweest. Maar mensen vinden altijd hun weg; bij gebrek aan beter strijken ze alsnog gezamenlijk buiten neer, alleen dan in veel te grote getalen in parken - maar die zijn er niet op berekend.

De regering heeft lang volgehouden dat de horecasector niet open kan, omdat het teveel beweging creëert en het besmettingen in de hand werkt. Maar wat ik zie, is een collectieve moedeloosheid en vermoeidheid en mensen die van daaruit zelf oplossingen zoeken. Met als gevolg uitpuilende parken vol ongeregistreerde mensen en de politie die mag uitrukken om de boel te ontruimen. Want hoewel de parken er niet op berekend zijn om zulke grote groepen mensen op te knippen, in een veilige omgeving een fijne ervaring te geven en het proces in goede banen te leiden, staat de enige sector die dit werkelijk uitmuntend zou kunnen uitvoeren al maanden aan de zijlijn: de horeca.

Een paar maanden geleden werd de horecasector door CBS-voorman Peter Hein van Mulligen “geen bouwsteen van de economie” genoemd. Bij mij rezen de haren ten berge. Met alle respect; dit kan alleen een econoom zeggen. Hij heeft vanuit een economisch perspectief vast een punt (hoewel ook de horecasector goed is voor een slordige €20 miljard aan consumentenomzet in tijden zonder corona!). Een samenleving is echter méér dan alleen een economie, en burgers zijn meer dan alleen consumenten. De horeca is een cruciale bouwsteen van de samenleving, omdat het beantwoordt aan één van onze kernbehoeftes; genieten, ontspanning en plezier. Het helpt ons even te ontsnappen aan de waan van de dag. Regelmatig een terrasje pakken; even buiten zijn, even weg van huis - het geeft een mentale verlichting aan een bevolking die zich (ondanks én dankzij de coronacrisis) al zo druk en bedrukt voelt. En dat is precies wat er nu nodig is.

In ons meest recente consumentenonderzoek zagen we dat mensen het uitje en de beleving het meest missen van de horeca. Lekker eten kunnen ze thuis ook, maar echt even er uit - dat vinden ze niet zomaar. Ik denk daarom dat het openen van de horeca en overigens ook de leisuresector wellicht nog wel van crucialer belang voor onze samenleving kan zijn dan het openen van de winkels. Ik gun iedere ondernemer en ook iedere winkelier weer zijn brood, maar een samenleving die mentaal op zijn laatste benen loopt, heeft verlichtingsmomenten nodig. Als die niet geboden worden, dan zoeken mensen die zelf. Met alle gevolgen van dien, zoals we gisteravond hoorden. Horeca is er bij uitstek op ingericht om beleving te bieden in een gecontroleerde setting. Beleving die we allemaal hard nodig hebben. En nee; we kunnen geen volgepakte cafés gebruiken. Maar restaurants waarin je kunt eten op veilige afstand, met een strikt protocol en flinke boetes bij overtredingen, zouden zomaar eens broodnodige ademruimte aan Nederlanders kunnen geven. Ruime terrassen in de steden waarbij mensen in de buitenlucht geregistreerd samen kunnen komen idem dito.

Tot nog toe was er een roep vanuit de horecasector zelf om open te gaan om de ondernemers te ontlasten die het zo zwaar hebben. Heel begrijpelijk. Er was vanuit de overheid niets mogelijk, want het besmettingsgevaar lag op de hoek. Ook daarvoor valt wat te zeggen. Maar misschien wordt het tijd om de scope te verplaatsen en te denken vanuit de bevolking. Wat hebben zij nodig om het zo goed en kwaad als het kan uit te zingen tot het einde van de coronacrisis? En dan blijkt de sector die één van de zwaarste klappen heeft gehad sinds de ontdekking van corona wellicht het antwoord op de zoektocht “hoe houden we dit vol” in handen te hebben.

Ik begrijp ook echt wel dat er heel veel niet kan. En dat je per segment (binnen de horeca/foodservicesector hebben wij er maar liefst 34 gedefinieerd) moet kijken op welke manier dit segment kan bijdragen aan een stabiele samenleving. En natuurlijk gaat dat problemen opleveren met de ondernemers die vervolgens niet open mogen. Maar wat kan er wel:

• Restaurants de mogelijkheid geven om een aantal mensen per gesteld m²restaurantruimte (exclusief keuken) te ontvangen - waarbij zeer strikt gehandhaafd wordt.
• Elke dag dat het kwik de (bij wijze van) 12 graden aantikt, alle terrassen te (mogen) openen, waardoor de druk op de parken verlicht wordt en mensen geregistreerd worden, opnieuw met een streng protocol. Waarbij bij slecht weer een overkapping gebruikt kan worden, met terrasheaters.
• Eten en drinken in hotels weer toestaan - met wederom zeer strikte regels, een beperkt aantal mensen per m² en stevige boetes - zodat mensen weer eens een weekendje weg kunnen gaan.
• Houd het alcoholverbod in stand na 8u; op die manier voorkom je negatieve uitwassen (hoe jammer dit ook zal zijn voor ondernemers).
• ... en zo zijn er nog veel meer dingen te bedenken.

De Romeinen hadden brood en spelen, met andere woorden: eten en amusement. Wij hebben horeca en leisure. Risico’s moeten genomen worden, zei Mark Rutte afgelopen week op de persconferentie. Laten we de horeca niet langer zien als bedreiging, of als ‘niet essentieel’, maar gebruik de kracht van de sector om mensen door deze voor velen laatste zware maanden heen te loodsen.